Laminasyon- Tek Sayıların Gizemi

Beyaz olan şimdiki TBBM salonunun bundan önceki hali maun idi. Amcam duvarlardaki panel göbeklerini papelleri bir suyuna bir sofrasına sıkarak yaptığını söylerdi. Daha sunta yok memlekette. Bende hatırlıyorum o günleri. Yaptığı iş yeni tabirle laminasyon idi.

Lamine ahşap, yada çok tabakalı ahşap, lamine parke ve hatta laminat denilen malzeme hepsi basit bir tekniğe dayanır. Üstelik sadece ahşap ile değil daha brçok malzemenin tekrarlanarak üst üste birleştirilmesi ile kuvveti arttırılabilir.

Bir sunta plakanın bir yüzüne kaplama sıkar diğer yüzünü boş bırakır isek bu plaka dönecektir. 2 katlı bir birleştirme yapmış durumdayız. Arkasına da kaplama sıkar isek 3 kat olur iki dönmeden duracaktır. Aynı panelin bir yüzüne vernik atar diğer yüzüne atmazsanız yine dönecektir. En kötü mobilyacı bile dolap arkalığının ön yüzüne kaplama sıkarken arkasına en kötü ihtimalle gazete kağıdı sıkması gerektiğini bilir.

Yapılan iş laminasyonun ta kendisidir. Hep ortada bir merkez tabaka sonra bunun iki yanına sıkılmış tabakalar. Neticede hep tek sayıda tabakalar elde edilir.

Daha çok kalıplık olarak satılan çok tabakalı ahşap paneller: 3 katlıdır. Lamine parkeler 3 katmandır. Katman sayısı çoğaldıkça paneli biz kontraplak olarak adlandırmaya başlıyoruz. Masif lamine kirişlerdeki katman sayısı tek sayı katlarında değilse dönecektir.

Burada her bir katın kalınlığının eşit olup olmadığı, esnekliği, nefes alırlığı gibi diğer etkenleri bir yana bırakıp sadece şuna yoğunlaşıyoruz:
Laminasyon yapacaksanız tabaka sayısının tek sayı olmasına dikkat ediniz.
Aksi takdirde sizi utandıracaktır !

mehmet diyor ki:
16 Mayıs 2011, 23:09
tek sayıların o kadar önemi yok bence.mühim olan lamine yapılacak malzemelerin kalınlık ve cinsleridir.10mm ham mdf parçaya,bir tarafı 18mm diğer
taraffı 8*2=16 mm pres yapılabilir.ince mdflerin ssertlik oranı ve tutkal mukavemeti 2 mm lik problemi çözmüş olur.

Yiğit Akdeniz diyor ki:
27 Temmuz 2011, 15:16
selam. Yazıyı bu işle uğraşan, kafa yoran amatör biri olarak şaşırarak okudum. Neden tek ? bunun bir açıklaması var mı ? bu böyle yapmış, şu şu kadar ama tek sayıda parça kullanmış, parkeler 3 kattır, şu 5 kattır değil, bunun bilimsel veya mantıksal açıklamasını çok merak ediyorum.

Bana göre de tek sayılı laminasyonlarda her zaman dönme eğilme riski vardır. Mühendis kimliğim ile, bana çift sayıda laminasyon her zaman daha mantıklı gelmiştir. neden derseniz, aynı ağaçtan alınan 2 veya 4 parça(dilim) su yolları ters düz edilerek birleştirilirse dönmez. Neden, çünkü aynı kütüğün içinden çıkan dilimlerin eğilim isteği aynıdır. Bu ne oluyor ? yani ters cevirerek yapıştırdığınızda, ilk dilim belli bir miktar +a yönünde dönmek isterken, diğer parçayı ters yaptığınız için o da aynı miktarda -a yönünde dönmek ister. benim mantığım bunu kabul etti, ama tek parçaları kabul etmedi. Bunu anlatabilirseniz çok sevinirim…

ymtalu diyor ki:
30 Temmuz 2011, 16:43
Sayın baylar;

Ben mühendis değilim. Bu sayfalarda anlattıklarım atalarımdan, hocalarımdan öğrenip, haspel kader bizzat uyguladığım veya hatırladığım konulardır. Bir dönem her Allahın günü 90 m3 keresteyi dilip dilip ertesi gün sıkılacak 60 m3 lamine panele hazırlık yapmak ile, bir dönem ise İngiliz yemek odalarının bombeli kapakları için kaç kalıpla günde kaç kapak lamine ederim ile, bir dönem 25 metre açıklığı kaç kat ve nasıl lamine kirişlerle geçerim diye uğraştım durdum.

Yapacağım işlerin gideceği yerdede doğru durması gerekiyordu. Ankara’da ki fırını nasıl programlasam da, mal Konya’nın kuru havasına gidince çalışmasa dertlerinde idim. Üstelik, yaptığım işler için ” sıkalım bi bakalım 6 ay sonra ne olacak ” gibi denemeler yapmama da patronların izin veme ihtimali yok idi.

Tek şansım fax ile, sonraları internet ile yurt dışındaki ihtiyarlara, oralardaki benimle babammış gibi uğraşan adamlara, buradaki büyüklerime, Daday köylerindeki ustalardan, Marmaris’te direk sıkanlara kadar bir sürü bir sürü değerli adama sormak idi.

Sayısını hatırlamadığım bin tane bombeli kapak, sayısını hatırlamadığım yüzbin metrekare lamine panel, sayısını hatırlamadığım metre lamine kirişten bir tane dönüp, kıvrılıp, çarpılıp beni rezil eden olmadı.

Ben hep tek sayı sıktım, sıktırdım.

İlmi izahını bilmiyorum, ben alaylıyım. Ama hem hep tek sayı sıkmış olmaktan mutluyum, hem de bu sayfalar sayesinde bir tartışmaya yol açmış olmaktan. Emekli olmuş, bir kenara çekilmiş olduğuma göre bana düşen, tek mi çift mi doğrusunun ne olduğunu gençlerin ortaya koyması için yer açmaktır.

Buyurun efendim, çekinmeyiniz lütfen.

Yiğit Akdeniz diyor ki:
10 Ağustos 2011, 13:33
Selam,
Vermiş olduğunuz cevap için teşekkür ederim öncelikle.

Yurtdışından ( Hırvatistandı sanıyorum ) bir marangoz arkadaş ile konuştuk. Tabi ortak dilde konuşamayınca çok fazla da anlaşamıyorsunuz. Mesela o da tek olması gerektiğini söylüyor laminasyon sayısının. Ben bundan önce 2 tane dışında epey bir ahşap lamine ettim tek sayılı. epey bir kısmın geneli dönmedi. 2 tanesi de dönmüştü.

Bu arada unutmadan söylemeliyim. Zıpkınla balık avı sporunu yapıyorum. Uğraştığım iş kesinlikle hobi amaçlı, ahşap sualtı tüfeği üretmeye çalışıyorum. bilirsiniz lastik şişi çeker balığa gider vs vs. yani tüfeğin tam ortasında açtığınız şişin oturdugu bir kanal vardır. dönmeyi de buradan anlayabilirsiniz. Tek sayılı laminasyonların 2 si dönmüştü o yüzden benim kafama yatmamıştı. 2 adet çift sayılı tüfek ürettim. onlarda hiç birşey yok şimdilik.

İş hassas olduğu için bu yüzden kafama takılmıştı. başka bir öneriniz varsa dikkate alacağım. Cevap için tekrardan sağolun…

ymtalu diyor ki:
12 Ağustos 2011, 11:21
Sn. Akdeniz merhaba;

Şu bilgi işinize yarar mı bilmiyorum:

Olta alıkçılığına pek meraklı bir Amerikalı bana şunu anlatmış idi:

Dünyanın en iyi ve en pahalı balık oltası, üçgen kesit şeklinde kesilmiş incecik bambu çıtaların, tekrar birbirine yapıştırılarak, yani lamine edilerek, çokgen kesitli bir olta kamışı oluşturulması ile elde edilen bir Amerikan markasıdır demiş idi. İnanılmaz esnek ama kırılmayan bir kamış elde ediyorlarmış. Ve sonra şunu eklemişti: " İnanamayacaksın ama bu kamışlarda da parça sayısı tekdir ! "

Kolay gelsin !

Murat Talu

Sabit Tunçel diyor ki:
06 Mart 2013, 21:47
Merhaba,

Yazıları ve yorumları okudum ve bazı kavramların yanlış anlaşıldığını düşünerek bu yazıyı yazma gereği duydum. Öncelikle Murat Bey sizi böyle bir paylaşımınızdan dolayı kutluyorum. Bilgimizi bildiğimizi paylaşacağız ki gençeler bunların üzerine yeni bilgiler ekleyerek kaldığımız yerden devam etsinler. bilg bizimle yok olmasın.
Benim Laminasyon konusunda söylemek istediğim bir kaç nokta. Öncelikle laminasyon yani LVL veya GLULAM olarak literatürde bahsedilen lamine edilmiş ahşap malzeme.
LVL (Laminate Vinner Lumber) yani doğal ahşap malzemenin (Papel kaplama) sayısı tek veya çift olaması önemli değil üst üste tüm katmanlarının suyu yönünde sıkılması ile elde edilen malzemedir. GLULAM olarak adlandırılan malzeme ise yine tabaka sayısı önemli değil 22mm-35mm kalınlığında masif ahşap malzemenin tüm katmanların su yönünde sıkılması ile elde edilen tabakalı ahşap amzlemedir. Tek sayılı tabakalı malzeme ise kontrplaktır. Tabakalı mazlemelerden olan kontrplak mutlaka tek sayı olmak zorundadır. Çünkü kontrplak üretiminde papel kaplama tabakaları bir birine sokra gelecek şekilde preslenmektedir. Bu durumda çift sayı olduğunda plakanın üst su yönü ile alt tabka su yönleri farklı olacağından dönme olacaktır bunun önlenebilmesinin tek yolu her iki yüzünde su yönlerinin aynı olmasından geçmektedir.
Bu yazıyı sizi eleştirmek için değil sadece yanlış bilinen konuyu düzeltmek için yazdım umarım faydalı olmuştur.

Sabit Tunçel(Mba)
Ağaçişleri End.Yük.Müh.

Murat USTA diyor ki:
11 Mart 2013, 11:43
Sn. Tunçel;

İltifatlarınız için teşekkür ederim.

Benim burada bahsettiğim laminasyon genel laminasyon tekniğidir. LVL, Glulam veya CLT ve diğer laminasyon tekniği kullanlılan, seri üretim hatlarından çıkan endüstriyel malzemelerin üretim tekniği değildir. Bu sayfalarda mümkün olduğunca, profosyonel ve spesifik konulara girmemeğe çalışıyorum. Malumunuz ahşap çok geniş bir konu ve alt dalların her biri çok derin incelenecek konular. Örneğin, ISO teknik komitesinde hazırlamakta olduğumuz LVL makinelerinde kullanılacak tutkalın özelliklerinin uluslararası standartından veya LVL makinelerinin baskı kuvvetlerinin ne olması gerektiğinden veya Glulam imalat sonu test metodlarından benim burada bahsetmemin, tüm okuyucuları düşündüğümde haksızlık olacağını düşünüyorum.

Burada vermem gereken laminasyon bilgileri, evinin bir köşesinde veya atelyesinde laminasyon tekniği ile balık oltası, zıpkın, sandalye bacağı, fırın küreği, sandal kabuğu, yelken direği, ekmek bıçağı, dolap kapağı yapmak isteyenler için olmalıdır diye düşünüyorum. Bunların hepsi lamine edilmiş ahşap malzemedir. Eğer bir okuyucum sorarsa, 16 metre, parabolik bir taşıyıcı lamine kirişi nasıl yapacağını, nasıl taşıyacağını, nasıl monte edeceğini, burada cevap vermemin doğru olacağını sanmıyorum. Muhtemelen kendisine, aradığı rı bulabileceği yollar açmaya çalışırım. Başlangıç yazımda bahsettiğim üzere sitenin vizyonu ve misyonu farklıdır.

Bana hak vereceğinizi umuyor saygılarımı sunuyorum.

merve diyor ki:
14 Ekim 2014, 16:52
merhaba ben iç mekan tasarımı öğrencisiyim ve hocamız ödev olarak ahşap laminasyonunu ödev verdi internette pek bişey yok rica etsem nasıl bişey olduğunu açıklayabilir misiniz?

Murat USTA diyor ki:
15 Ekim 2014, 23:37
Merve merhaba;
Laminasyon, basit tarif ile, birden fazla katmanın üst üste yapıştırılarak daha sağlam ve esnek yeni bir malzeme edilmesidir diyebiliriz. Şoyle düşünebilirsin: Üç kat tost ekmeğini üst üste yapıştırarak lamine tost ekmeği elde edebilirsin.
Yani lamine lafı sadece ahşap için değil mesela cam içinde geçerlidir. Film lamine cam gibi laflar duyarsan, bu da cam arasında film veya film arasında cam anlamı taşıyabilir.
Dünyanın en iyi balık oltaları bambu şeritlerinin birbirine yapıştırlması ile elde edilir. Çok esnek ve çok sağlamdır.
Laminasyon bu işlemin adı, lamel ise her bir katın adıdır.
Biliyorsun artık kimlikleri bile lamine ediyorlar. Tabir çok yaygınlaştı.
Melamin ise basitçe bazı reçineler kullanılarak desen basılmış kağıt laminasyonudur. Yani buradan laminat lafına geliyoruzki son yıllarda çok popülerdir. Laminat parke gibi.
Yine melaminli MDF dediğimiz malzeme vardırki iki yüzü melamin olan MDF plakalardır.
Ahşabın laminasyonu dediğimiz zaman ise, masif ahşabın katmanlar halinde yapıştırılmasını anlıyoruz.
Kontraplak bir çeşit lamine ahşap paneldir.
Lamine masif ahşap kirişler çok geniş açıklıları ki 90 metreyi bulabilir geçmek için kullanılabilir. Çelik veya beton ile bunu yapamazsın.
http://www.ahsap.org veya http://www.ahsap.com belki sana bazı foto ve bilgi verebilir. Ahşap lamine kiriş lafını aratman da fayda edebilir.
Yine inşaatlarda gördüğün sarı boyalı “üç tabakalı lamine ahşap paneller” aynı mantıkla yapılmıştır ve iki yüzü betonun alkali suyundan etkilenmeyecek bir kaplama ( sarı renk ) kaplanmıştır.
Seni belki daha çok ilgilendirecek kullanım alanı özellikle sandalye koltuk yapımında iskeletin lamine olmasıdır. İkea’nın meşhur sallanan koltuğu nun iskleti lamine kayın ağacıdır. Sallanır, esnektir ama kırılmaz. Mudo da bazı bahçe sandalyelerinin arka ve ön backlarında lamine edilmiş egzotik ağaçların kullanıldığını görebilirsin. Bunlar yaklaşık 5 mm kalınlığındaki masif ahşabın ,iskeletin formuna göre hazırlanmış bir kalıpta üst üste sıkılıp yapıştırılması ile elde edilir. Esnek ve sağlam olurlar. Ayrıca daha ince kesitli ahşaplar kullanıldığından daha az enerji gereksinimi ve daha az ahşap firesi söz konusudur.
15 gün kadar yurt dışında olacağım. Vakit varsa dönüşte daha detaylı bir yazıyı senin için seve seve yazabilirim. Tabii ki görsel de ekleyerek.
İngilizce “timber bridges” ” laminated timber structures” gibi aramalara cevap bulacağını sanıyorum.
Kolay gelsin.