Doğal Kurutmanın Esasları
Kerestenizi odunluktan uzak tutmak için basit teknikler.
Yeni alınmış kereste kamyonunun size ulaşması birkaç hissi birden duymanıza sebep olur. İlki, hammaddelerin en hamına dokunmanın verdiği heyecandır. Sonra, kafanızdaki projeler için kalitesine göre kalas ayrımını yapmaya başlarsınız. Son olarak, paracıklar odunluğu boylamadan önce, malınızın çatlamasını, eğilmesini, bükülmesini önlemek için ne yapmanız gerektiğini kestirmeye çalışırken içinize ağır bir panik hissi çöküverir.
Eğer teknolojik kurutma fırınları olan şanslı tesislerden birinde değilseniz, hayıflanıp durursunuz, hepten uykunuz kaçabilir. Allah’tan kerestenizi en az fire ile kurutmanın en kolay, en masrafsız yolu “hava kurutması” dediğimiz açık havada doğal kurutma yöntemidir. Bir kaç basit kuralı uygulayarak, “yaş” keresteniz eninde sonunda kuruyarak makinelerin önünde yerini alacaktır.
Basit Hava Kurutma İstifi
Basit olarak ifade etmek gerekirse, havanın, her bir kalasın etrafında rahatça dolaşabileceği bir istif yapmanız gerekir. Rutubetin ahşabı berbat etmesini engellemek için istifi yerden yükseltin ve yağmurla güneşi uzak tutun. İşte bu kadar !
Doğal kurutma için ahşabı istifleyeceğiniz en ideal yer üstü kapalı bir sundurma ise de, doğrudan güneş ışınlarından koruyabildiğiniz her yerde istifleyebilirsiniz.
Sağlam bir zemin için önce kaldırım taşı benzeri beton bloklar diziniz. Bunların üzerine, kurutucağınız kalas dizilerine dik olacak şekilde 40cm aralıkla ve kılıcına 5 x 10 cm lataları istif boyunca ve istifin seğim vermesine engel olacak şekilde yerleştiriniz.
Birbiri ile hiza istikametinde ve terazisinde olması gereken bu atkıların üzerine ilk sıra kurutma çıtasını diziniz. Kurutma çıtalarınızın hepsi kuru ağaçtan, hepsi aynı kalınlıkta ( Yaklaşık 2 cm ) olmalıdır. Bu iş için sedir ve meşe gibi temas halinde diğer ağaçları boyaması meşhur ağaçlar kullanmayınız.
Bundan sonra ilk kalas sırasını diziniz. Bütün kalaslar aynı kalınlıkta ve uzunlukta ise en kolay istifi yapıyorsunuz demektir. Aksi durumda biraz planlama yapımalı ve kalaslar arasındaki boşlukları eşit hava akımı sağlayacak kadar ahenkli bir düzende bırakıp neticede istifin tamamının diktörtgen bir şekilde bitmesini sağlamalısınız.
Her kalas katmanında bütün kalaslar aynı kalınlıkta olmalı ve başları dışarı sarkmamalıdır. Kısa olanlar ortada, tam boylar ise dışarıda olmak üzere kalaslar arasında 2-3 cm boşluk bırakınız. Kısa kalaslar şaşırtmalı olarak dizilmelidir ki kısaların ortaya gelen başları hep aynı hizada olmasın. Bu sayede geniş açıklıklara engel olmuş ve yavaş ve eşit kuruma sağlamış olursunuz.
Her bir kurutma çıtası sırası düşey olarak bir önceki yani bir alttaki ile hizada olmalıdır. Karman çorman yerleştirirseniz eğer, sonuçta bükülmüş, kıvrılmış kalaslarınız olacaktır.
İstifiniz bitene kadar bu yönteme devam ediniz. En tepede son bir sıra kurutma çıtası diziniz ve güneşten yağmurdan korumak için eski tahtalar, kontraplak , OSB veya benzerleri ile üstünü örtünüz. Eğer istifiniz bir sundurma altında değil ise üzerine yaptığınız bu örtü istif kenarlarından saçak oluşturacak şekilde dışarı taşmalıdır. Kıvrılma, bükülme olasılığını önlemek için istifinizin üzerine tuğla veya benzeri ağırlıklar koyunuz. Kuruma sırasında oluşan nem kaybı oranını yavaşlatmak ve kalas başlarındaki çatlamaları en aza indirmek için kalas başlarını bir kat latex boya ile kaplayınız.
İstifiniz bittikten sonra yapacapınız iş basit olup sadece beklemelisiniz. Her ne kadar tak tak hesabı her bir 2,5 cm kalas kalınlığı için bir yıl beklemek demek ise de, yılın kurutmaya başladığınız ayı, hava şartları ve ağacın cinsi bu süreyi ciddi olarak değiştirecektir. Hiç bir kimse ya da kitap ya da bilgisayar programı kuruma süresini önceden tahmin edemiyeceği için, eğer çok aceleniz yok ise, beklemeyi göze almalısınız.
Unutmamalısınız ki yeteri kadar zaman verilmiş, yeteri kadar kurumuş olan bir ağaç, on yıllarca beklemiş bir ağaçtan daha yaş değildir. MAlzemeniz kuruyacağı kadar kuruduğu zaman daha fazla zorlamanın alemi yoktur ve artık çıtalar olmadan daha uygun bir yere istifleyerek bekletebilirsiniz.
Bir Adım İlerisi !
Açık alanlarda hava kurusu kereste elde etmeniz, kapalı mekanlarda başarı ile kullanabileceğiniz ideal nem oranına inmenize imkan vermeyecektir. İç mekanlarda kullanılacak ahşap %6 ila %8 nem oranında olmalıdır. Açık alanlarda doğal kurutma yapmak, ahşabın ancak çevresindeki hava ile dengeleyecek nem oranına erişmesini sağlayacaktır. Bu da tipik olarak %12 ila %18 arasıdır. Doğal olarak kurutulmuş, böyle bir nem oranına sahip ahşap ancak yapı kerestesi olarak kullanılabilir: Haşap iskeletli yapılar yapabilirsiniz, pergole, teras yapabilirsiniz. Biraz çeksede idare edecektir. Ama diğer işler için iyisimi birazda kapalı mekanda kutmalısınız.
Kapalı alanlarda kurutma yapmak için temel olarak aynı istif tekniğini kullanmalısınız. Tek fark rutubetli zemin, güneş ve yağmur faktörleri için aldığınız önlemler olmadan. Hava akımının bulunduğu kuru bir alanda istif yapılmalıdır. Genel temayul bu işi bodrum katında yapmak ise de etkin kurutma için bodrum katları fazla rutubetli sayılabilir. Buna mecbursanız, bodrum katında mevcut rutubeti yok edici cihazlar kullanmanız gerekebilir. Eğer hızlı kurumaya engel olabilirseniz çatı araları bu iş için daha uygundur. Tek tehlike hızlı kurumanın getireceği çatkama sorunları olacaktır. Çatı arasını kullanıyorsanız havalandırmaya önem veriniz.
Kurutma işlemini iç mekanlarda bitirmek bir kaç hafta ile bir kaç ay arasında değişektir. Başlangıçtaki nem oranı ve binanın şartları bu süreyi etkileyecektir.
Ayrıca unutmayınızki kerestenizin tamamını kurutmanız gerekmeyebilir. İyi bir planlama ile ihtiyacınız olan miktarı belirleyip küçük partiler halinde kurutma yapmanız daha kolay, çabuk ve akılcı olacaktır. Kaldı ki doldurmak zorunda olduğunuz bir kurutma fırınıyla uğraşmıyorsunuz.
Ne yaparsanız yapın sonuçta felaketlerle karşılaşmak istemiyorsanız kullanmadan önce malzemenizin nem oranını ölçün !
ahsapatelyesi.com yayında iken bu yazıya yazılmış yorumlar:
- Recep diyor ki: 19 Temmuz 2015, 11:40
merhabalar hayırlı bayramlar dilerim. murat bey bu değerli calısmalarınızı deneyımlerinizi bizlerle paylaşıp yardımcı olduğunuz için cok teşekkür ederim cok yardımı dokunuyor.bi konu hakkında tecrübenize sığınmak ıstıyorum masif ahşap masa yapıcam ticarete dökmek istiyorum.kavlan ağacı buldum ve bictırdım 7-8 plaka cıktı sert ağaç genıs yapcaklı bölümüne gırıyor.210cm 85cm civarı ve 8 cm kalınlıkta bıctırdım fırınlamaya vermek ıstemıyorum cunku budakları damarlarının kaybolmasını ıstemıyorum ve fason ıs almıyorlar fırına getırmemde problem olucak.dogal yollarla en kısa zmnda kurutmak ıstıyorum.3 parça plakayı yüksek ve ruzgar alan yere çıkardım 3 parcayıda SUYA BATIRMA yontemı ıle denemek ıstıyorum ama hıc bır bılgıye ulaşamıyorum dha once hıc tecrubenız oldumu acaba yardımcı olabılır mısınız?,
Murat USTA diyor ki: 19 Temmuz 2015, 15:21
1- Rüzgarda kurutmak çatlamalara neden olabilir. Kalaslar tam terazisinde olmalıdır. Kalas başlarında, kalasların aralarına muhakkak ve muhakkak 3cm x 3cm çıtalar yerleştiriniz. Çıtayı kalas başından ne kadar içeri koyarsanız oraya kadar çatlayacaktır. Onun için tam ucuna koyunuz. Kalas başlarına beyaz tutkal sürünüz. Bu sayede kalas başlarından hızlı kurumaya, dolaysı ile çatlamaya engel olursunuz. Çıtaların oluşturduğı 3cm boşluk sayesinde kuruma geniş yüzeyden ve yavaş olacaktır. Ayrıca bütün bu işlemi gölge ve esinti almayan yerde yaparsanız eşit kuruma elde edersiniz. Güneş vurur ise güneş gören taraf daha hızlı kurur ve kalas o tarafa doğru bükülür, kamburlaşır. Benzer bozukluklar esinti sonucuda oluşur.
2- ahşabın kuruluğu demek öz suyunun kuruması demek. Dedem kalasları saçak altına dizerdi, yağmur suyu yukarıdan aşağıya akar ken ağacın özsuyunu deriştirip beraberinde akıtır giderdi. Yağmur suyunun ahşapta yarattığı ıslaklıktan kurtulmak çok kolay idi. Kaplama fabrikalarındada tomruklar suya atılarak ahşabın öz suyunun derişmesi, yumuşaması sağlanır. Yine özellikle Fransa gezilerinde duyduğum, gördüğüm kadarı ile, rahibeler kalasları nehirlere atar 20 – 30 yıl bekletir, sonra kapı pencere yaparlar imiş. Ben kendim denemedim. eğer bol su kaynağına ulaşabiliyorsanız denemekte fayda vardır derim. Bildiğim kadarı ile suyun bol ve akar vaziyette olması gerekiyor. Ancak ne yazık ki daha fazla uygulama detayına sahip değilim.
3- Eğer aldığınız ağaç çok yaş ise, sadece dik olarak bir kaç bekletmeniz bile %5 rutubet kaybına sebep olacaktır. Hatta yer ekiminin etkisini, altından akan öz suyu görerek deneyimleyebilirsiniz.
4- Varsa eğer, kremit örtülü bir çatının altı süper fırın işlevi görecektir. Burası çok ısınacaktır. Kovalar ile su koyunuz ve arada bir çıkıp hortumla kalaslara su püskürtünüz. Eğer var ise pencereleri açınız, esinti olsun. Yok ise bir vantilatör ile hava dolaşımı sağlayınız. Kurutma fırını dediğimizde budur zaten
5- Eğer bahçede vs. boş bir alan var ise, 5 x 10 cm keresteden kalasların etrafına bir çatkı yapıp naylon ile kaplayın. Aynı şekilde su ve vantilatör kullanın. Alın size mini fırın.
Kolay gelsin.
Kolay gelsin.
Recep diyor ki: 19 Temmuz 2015, 15:52
murat bey ilginiz için cok teşekkür ederim.birazdan operasyona baslıycam sabırsızım:) bu yöntemle öz suyunu çıkartmam sizce ne kdr zmnımı alır bı tahmınınız varmı? nem test cihazı alıcam ama merakımdan soruyorum.Cevapla
Murat USTA diyor ki: 19 Temmuz 2015, 16:03
Recep Bey merhaba;
Bir nem ölçer almaya niyetli olmanız son derece önemli bir karar. Çok faydasını göreceksiniz.
Mobilya için ahşabın nem oranının %10 lara inmesini isteriz. Ahşap yapı yaparken %15 yeterlidir, kuru sayılır.
Ne kadar zaman alacağı ağacın şimdiki nem oranına, ortamdaki bağıl nem oranına, nerede nasıl kuruttuğunuz gibi bilimsel birtakım verilere bağlıdır ki bunları bilmediğim için cevap veremiyorum.
Kaldı ki, hepsini bilsem bile her kalasın huyu suyu farklıdır, kimisi çok inatçı çıkar, çimisi çabucak kurur ama s harfine döner.
Bilgisayar kontrollü fırınlarda bile her dolumda farklı sürelerde netice alınır. Bu da tüm kalasların tamamı için geçerli olmaz.
Deneyip göreceksiniz. Deneye deneye bir sistem geliştirip ahşabı anlayacak, hissedecek ve sonra yaklaşık süreler tahmin edebileceksiniz.
Bu siz ve kalaslarınızla aranızdaki entresan bir ilişkidir, ben karışamam ! Hele hele falcılık hiç yapamam.
Kolay gelsin. İyi bayramlar.