Bir aşk hikayesi: Ahşap mutfak tezgahları

Sanırım 1959 veya 60 yılı idi. Ankara’da Maltepe camiinden inince, pazarın karşısında Atatürk Lisesi nin karşı köşesindeki mobilya dükkanında, bir yemek masasının üst tablasında uygulanmış yeni bir malzemeyi anlatırken, dükkan sahibinin bir kibrit yakıp üzerine attığını, bu yeni ve harika malzemenin yanmadığını, çizilmediğini heyecanla anlatışını hatırlıyorum.

Malzemenin adı ” Formika ” idi. Çeşitli ahşap desen ve tonlarında geliyor idi. Sonraları düz renkler vs. vs. eklendi. Öyle bir salgın oldu ki sadece yemek, yatak odası takımları değil, kebapçıların duvarları bile formika lambri olmaya başladı. Uzun ömürlü idi, kolay siliniyordu falan. Mutfak tezgahı içinde bu anlamda uygun idi ama suntanın cumbasına sıkılan masif kayın, hiç dayanıklı bir detay oluşturmuyordu. Kaldı ki beyaz tutkal suya o kadar dayanıklı değil idi ve hidrolik presler çok yaygın değil idi.

Çok yıllar sonra bizler malzemenin adının laminat olduğunu, formikanın ise Amerikan Formica firmasının adı olduğunu öğerendik. İşte tam bu sırada ikinci bir patlama yaşandı. Aslında bir birine çok yakın zamanlarda iki yeni teknik çıktı ortaya: Birincisi kenar bantlama makineleri ve plastik kenar bantları idi. Böyle olunca tezgah cumbasındaki kayın masif problemi çözülmüş oldu. Altına birde damlalık açılınca ve hele hele kenar bandı üst düzlemdeki laminat ile aynı renk olunca değme keyfine. Bu tarihlerde yani 90 larda MDF artık yaygınlaşmış, tutkallar daha gelişmiş idi ve rutubet – su problemi azalıyordu. Bknz En. üstteki kesit.

İkinci gelişme ve patlama postforming makinalarının ortaya çıkması ile oldu. Bu makineler laminatı, MDF cumbasına açılan profil üzerine sararak yapıştırıypr idi ve cumbada yabancı bir parçanın kullanılmasına gerek kalmıyordu. Bknz. Üstten ikinci kesit.

Hatta bazı firmalar tezgah cumbasına plastik bir profil geçirip sonra postforming yapıyorlardı ki resimde üstten 3. kesit bunu temsil ediyor.

Her iki durumda da baktığınız zaman yekpare, tek parça ahşap bir tezgah görüyordunuz. İşte şimdi İkea ve yapı marketlerde satılan ” Ahşap görünümlü mutfak tezgahı ” budur. Yani ortası MDF üstü laminat kaplıdır ama hiç mi hiç masif ahşap değildir.

Teknoloji ilerledikçe ve kaynaklar azaldıkça insanoğlu ahşabı daha ince kesmeyi, daha sağlam yapıştırmayı, daha iyi kurutmayı öğrendi. Bu arada 2000 lere gelmiştik. ” Lamel ” dediğimiz ince ahşap parçaları MDF üzerine yapıştırarak ” lamine ” parke ve tezgahlar yapar olduk. Resimdeki alttan ikinci kesit bu durumu temsil ediyor. Yani Formica gibi suni, baskı ile elde edilmiş bir malzeme değil sahici ahşaba dokunuyor, sahici ahşabın zorluklarını bir nebze yaşıyorsunuz. Bununda bazı yerlerde masif tezgah diye satıldığını görmüşsünüzdür.

Masif ahşap mutfak tezgahı dediğimiz tezgah ile bunların hiç bir alakası yoktur. Masif tezgah yapıyor iseniz, resimde en alttaki karalamada görüldüğü üzere ahşap parçaları, suya ve rutubete mukavim bir tutkal ile yanyana ve başbaşa yapıştırıp bir plaka oluşturmalısınız.

Bu tür tezgahlar keresteciler sitelerinde bazı panel satıcılarında yan birleştirme adı altında veya BauHaus ta bulunuyor. Demem o ki “ahşap görünümlü” ve “ahşap” ve ” masif ahşap” isimleri ile satılan ne olursa olsun bir ucuna geçip hele bir bakın bakalım hangisine benziyor.